थारु राजा दगींशरण
सुकौराकोटको सभ्यता विकास र निर्माण सम्बन्धमा छलफल कार्यक्रम ।
डा. नहकुल
के. सी.
९८५७८२०६३३
थारु कल्याणकारी सभा र तुल्सीपुर उध्योग वाणिज्य संघ द्वारा मिति २०८२ /०४/०६ मा आयोजित कार्यक्रममा व्यक्त विचार ; “सुकौरालाई थारु राजाको सग्राहलय र सभ्यता झल्कने गरि बिकाश गर्न जरुरि छ” डाक्टर नहकुल केसि (पुर्ब उपाध्यक्ष योजना आयोग लुम्बिनि प्रदेश)
१. दंगीसरण राजा र ऐतिहासिक
पृष्ठभूमि
दंगीसरण राजा दाङ
उपत्यकामा बसोबास गर्ने थारू समुदायका राजा थिए। उनी दाङ
उपत्यकाका शासकहरू मध्ये एक प्रमुख राजा मानिन्छन्, जसले थारू
जातिको सांस्कृतिक, सामाजिक, र राजनीतिक पहिचान निर्माणमा ठूलो योगदान दिएका थिए।
- बर्की मार र महाभारतमा उल्लेख भयको छ | दंगीसरण
दरबार
(वर्तमानमा भग्नावशेष मात्र बाँकी) तुलसीपुर उपमहानगरपालिका
११ न. वडा क्षेत्रभित्र पर्छ।|
- दंगीसरण र थारू समुदायको इतिहास मौखिक
परम्परा र लोककथामार्फत जगेर्ना हुँदै आएको छ।
- केही प्रमाणहरू अनुसार यो स्थल सिद्ध राजाहरूको ऐतिहासिक शासकीय केन्द्र हो भन्ने विश्वास गरिन्छ।
- यक पक्ष अध्ययनले थारु राजा नै थियनन भन्ने
धारणा पनि पाइएको छ जुन कुरा थप अध्ययनको जरुरी विषय बनाइनु पर्दछ
- मेरो विचारमा यो मानवशास्त्रीय र पुरातत्वको अध्यनको
विषय हुनु पर्द्छ |
२.
ऐतिहासिक स्थलको संरक्षण र विकासका उपायहरू
संरक्षण
कार्यहरू
- दंगीसरण दरबारको ऐतिहासिक अनुसन्धान गरिनु पर्छ (पुरातात्विक
अध्ययन,
नक्सांकन, माटो र संरचना परीक्षण
आदि)।
- अवशेष संरक्षणका लागि स्थानीय संरक्षण समिति गठन गर्नु।
- बाउण्ड्री वाल, सूचनापाटी, प्रवेशद्वार निर्माण गर्नु।
प्रवर्द्धन
र प्रचार
- सांस्कृतिक संग्रहालय स्थापना,
जहाँ थारू समुदायका जीवनशैली, अस्त्रशस्त्र, वस्त्र, औजार, परम्परा आदिको प्रदर्शन होस्।
- थारू महोत्सव, लोक नाच/गान, भोजन प्रदर्शनी आयोजना गर्नु, जसले सांस्कृतिक पर्यटन प्रवर्द्धन गर्छ।
पर्यटन
पूर्वाधार विकास
- सडक, बिजुली, खानेपानी, पार्किङ, शौचालय, साइनबोर्ड जस्ता पूर्वाधार विकास गर्नु।
- स्थानीय गाइड तालिम, होमस्टे प्रवर्द्धन, र स्थानीय उत्पादनको बिक्री काउण्टर स्थापना।
३.
स्थानीय,
प्रदेश सरकार र आदिवासी जनजातिको भूमिका
स्थानीय
सरकार (नगरपालिका/गाउँपालिका)
- ऐतिहासिक स्थलको संरक्षणलाई विकास योजना बनाई गुरु योजनामा समावेश गर्नु।
- बजेट विनियोजन र स्थायी कर्मचारी तोक्ने व्यवस्था।
- स्थानीय समुदायलाई संलग्न गर्दै योजना बनाउने र कार्यान्वयन गर्ने।
प्रदेश
सरकार (लुम्बिनी प्रदेश)
- सुकौरा बिकाश परिषद्को स्थापना गर्नु पर्दछ |
- दंगीसरण दरबारलाई प्रदेशस्तरीय सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गर्नु।
- संविधानतः प्रदेश पर्यटन नीति अन्तर्गत यस क्षेत्रलाई प्राथमिकता दिनु।
- अनुसन्धान तथा संरक्षण कार्यका लागि बजेट सहयोग गर्नु।
थारू/आदिवासी
जनजाति समुदाय
- मौखिक इतिहास, थर-वंशावली, परम्परा अभिलेख संकलन।
- संरक्षण समितिमा नेतृत्वदायी भूमिका।
- नयाँ पुस्तामा सांस्कृतिक चेतना जागरण।
निजी
क्षेत्रको नेतृत्वदायी सहभागिता
- सह लगानीको सभ्नाहरुको खोजी तथा लगानी
- प्रचार प्रसार र बजारी करण
४.
कार्यान्वयन रणनीति
५.
सुझावहरू
| ||||||||||||||||||||
कदम |
गतिविधि |
जिम्मेवार
निकाय |
|
१ |
क्षेत्रको
ऐतिहासिक/पुरातात्विक अध्ययन |
प्रदेश सरकार, विश्वविद्यालय, पुरातत्व
विभाग |
|
२ |
संरक्षण योजना निर्माण |
स्थानीय सरकार + थारू
प्रतिनिधि |
|
३ |
पूर्वाधार विकास |
नगर/गाउँपालिका, प्रदेश
सरकार |
|
४ |
प्रचार-प्रसार (डकुमेन्ट्री, लेख, संकेतपाटी) |
संस्कृति मन्त्रालय, पत्रकार, स्थानीय
क्लब |
|
५ |
थारू समुदायसँग नियमित
परामर्श |
थारू कल्याण समिति, आदिवासी
महासंघ |
५.
सुझावहरू
- दंगीसरण राजाका वारेमा र यसको ऐतिहासीक महत्वका
वारेमा स्थानीय पाठ्यक्रममा समावेश गराउने।
- Youth Volunteers for Heritage जस्ता
अभियान संचालन गर्नु।
- UNESCO वा नेपाल सरकारको सांस्कृतिक सम्पदा संरक्षण कोष बाट
सहयोग माग्नु।
